Những điều có thể bạn chưa biết về phong cách kiến trúc Byzantine

Kiến trúc Byzantine được xem là một đặc sản văn hóa của thế giới. Phong cách này mang đậm dấu ăn thời gian, văn hóa. Đặc biệt đây cũng là sự hòa trộn hoàn hảo giữa kiến trúc Đông Âu và Tây Âu thời Trung cổ. Đa số các công trình xây dựng theo phong cách Byzantine đều rất bền bỉ, độc đáo. Điểm nổi bật không chỉ nằm ở ngoại thất mà quan trọng nhất là phần nội thất. Mọi thứ đều được trang trí bằng những tác phẩm đỉnh cao của các bậc vĩ nhân.

Gần như toàn bộ các công trình kiểu Byzantine đều được đưa vào danh sách công trình văn hóa cần được bảo tồn. Hằng năm những công trình luôn thu hút hàng trăm nghìn khách du lịch ghé thăm. Vậy hãy cùng BRS.COM.VN tìm hiểu vài điều thú vị về phong cách Byzantine nhé!

Kiến trúc Byzantine là gì?

Kiến trúc/phong cách xây dựng Byzantine là một lối kiến trúc rất được ưa chuộng vào thời Trung Cổ. Cụ thể hơn là vào ách cai trị của Hoàn đế La Mã Justinian vào năm 527 – 565. Lối kiến trúc này rất đặc biệt nhờ những bức tranh khảm độc đáo. Bên cạnh đó là những chiếc mái vòm siêu to và cao. Và đó gần như là toàn bộ tinh hoa kỹ thuật xây dựng của thế kỷ thứ 6. Kiến trúc Byzantine thống trị nửa phía đông của Đế chế La Mã; dưới triều đại của Justinian Đại đế. Thế nhưng những có ảnh hưởng kéo dài nhiều thế kỷ; từ năm 330 cho đến khi Constantinople sụp đổ vào năm 1453. Và đi vào kiến ​​trúc của những nhà thờ còn lại tới ngày nay.

Lịch sử hình thành của Byzantine

Kiến trúc Byzantine ra đời vào khoảng những năm 330 đến 1450 sau Công nguyên ở vùng Constantinopolis, thủ đô của đế quốc Byzantine. Nền kiến trúc này chịu nhiều ảnh hưởng của nền kiến trúc La Mã cổ đại và đã trải qua một khoảng thời gian phát triển rực rỡ. Sau đó nó dần được kết hợp trong phong cách kiến trúc Gothic và được hồi sinh trở lại vào thời kỳ Phục Hưng.

Kiến trúc Byzantine phát triển mạnh mẽ như một thực thể nghệ thuật và văn hóa độc lập, chỉ tập trung vào thủ đô mới của Constantinople. Vì vậy mà Byzantine chịu sự tác động lớn của nền kiến trúc thời Trung cổ và khu vực cận Đông. Bên cạnh đó nó cũng trở thành tổ tiên chính thống của hai phong cách kiến trúc thời kỳ Phục Hưng và Ottoman.

Kiến trúc Byzantine chịu ảnh hưởng từ nền kiến trúc La Mã cổ đại, do đó đây là sự tập hợp của nhiều yếu tố khác nhau của kiến trúc La Mã. Các công trình kiến trúc đã có sự nâng cấp lớn về thạch cao, gạch, hình học. Các loại vật liệu trên đã dần được sử dụng một cách tự do hơn ngoài chức năng là đá trang trí. Hình ảnh những mái vòm phức tạp, họa tiết cổ điển được sử dụng một cách tự do hơn.

Các công trình kiến trúc Byzantine đều liên quan đến giáo hội

Phần lớn những gì chúng ta gọi là kiến ​​trúc Byzantine ngày nay là các công trình thuộc giáo hội, có nghĩa là liên quan đến nhà thờ. Kitô giáo bắt đầu phát triển mạnh mẽ sau sắc lệnh Milan vào năm 313 khi Hoàng đế La Mã Constantine (khoảng 285-337) tuyên bố Kitô giáo của chính mình, chính là hợp pháp hóa một tôn giáo mới; vì vậy Kitô hữu không còn bị bức hại thường xuyên nữa.

Với sự tự do tôn giáo mới được thừa nhận; Kitô hữu có thể thờ phượng công khai và không bị đe dọa. Và do đó tôn giáo trẻ này đã lan truyền nhanh chóng. Nhu cầu về nơi thờ cúng được tăng lên. Cũng như nhu cầu có tiếp cận mới trong thiết kế nhà thờ. Hagia Irene (còn được gọi là Haghia Eirene hoặc Aya İrini Kilisesi) ở Istanbul; Thổ Nhĩ Kỳ là địa điểm mà nhà thờ Cơ đốc giáo đầu tiên được Constantine xây dựng vào Thế kỷ thứ 4. Nhiều nhà thờ trước đó đã bị phá hủy nhưng đã được xây dựng lại trên đống đổ nát bởi Hoàng đế Justinian.

Các đặc điểm của phong cách Byzantine

Các nhà thờ Byzantine nguyên bản có hình vuông với một mặt bằng sàn trung tâm. Chúng được thiết kế theo kiểu chữ thập Hy Lạp (crux infissa quadrata) thay vì kiểu chữ thập của nhà thờ Gothic (crux ordinaria). Các nhà thờ Byzantine thời kỳ đầu có thể có một mái vòm trung tâm chiếm ưu thế. Với chiều cao lớn hơn, bên trên một mặt bằng hình vuông, với nửa mái vòm đặt trên các cột trụ hoặc các cánh buồm.

Kiến trúc Byzantine pha trộn các chi tiết kiến ​​trúc cùng với kỹ thuật xây dựng phương Tây và Trung Đông. Các nhà xây dựng đã thoát khỏi trật tự cổ điển khi sử dụng các cột với các khối đầu trụ đỡ trang trí. Phong cách này lấy cảm hứng từ các thiết kế Trung Đông. Các hình trang trí khảm và kể chuyện là phổ biến. Ví dụ, hình ảnh khảm của Justinian trong Vương cung thánh đường San Vitale ở Ravenna, Ý. Việc này là để tôn vinh Hoàng đế Thiên chúa giáo La Mã này.

Thời Trung cổ giai đoạn đầu tiên cũng là thời gian thử nghiệm các phương pháp và vật liệu xây dựng mới. Cửa sổ lấy ánh sáng trở thành một cách phổ biến để ánh sáng tự nhiên và gió trời đi vào một tòa nhà tối và nhiều khói.

Bắt nguồn của các tên Byzantine

Vào năm 330, Hoàng đế Constantine đã di dời thủ đô của Đế chế La Mã từ Rome đến một phần của Thổ Nhĩ Kỳ được gọi là Byzantium (Istanbul ngày nay). Constantine lúc đó đã đổi tên Byzantium thành Constantinople. Cái gọi là Đế quốc Byzantine thực sự là Đế chế Đông La Mã.

Đế chế La Mã được chia thành Đông và Tây. Trong khi Đế chế phương Đông tập trung ở Byzantium, thì Đế chế La Mã phương Tây tập trung ở Ravenna, phía đông bắc Italy, đó là lý do tại sao Ravenna là một địa điểm nổi tiếng về kiến ​​trúc Byzantine. Đế chế La Mã phương Tây ở Ravenna đã sụp đổ vào năm 476 nhưng đã được Justinian chiếm lại vào năm 540. Do đó, ảnh hưởng phong cách Byzantine của Justinian vẫn được cảm nhận ở Ravenna.

Phương pháp xây dựng

Làm thế nào để đặt một mái vòm rất lớn hình tròn lên trên một căn phòng hình vuông? Các nhà xây dựng Byzantine đã thử nghiệm các phương pháp xây dựng khác nhau. Nhà sử học nghệ thuật Hans Buchwald đã viết rằng:

“Các phương pháp tinh tế để đảm bảo độ vững chắc của kết cấu đã được phát triển, chẳng hạn như nền móng được xây dựng sâu và chắc, các hệ thống thanh giằng bằng gỗ trong vòm, tường và móng, và cả các dây xích kim loại được đặt nằm ngang trong khối xây”.

Các kỹ sư của Byzantine đã chuyển sang sử dụng cấu trúc cánh buồm để nâng mái vòm lên một độ cao mới. Với kỹ thuật này, một mái vòm có thể vươn lên từ đỉnh của một hình trụ thẳng đứng. Tương tự như một xilo, tạo chiều cao cho mái vòm. Giống như Hagia Irene, ngoại thất của Nhà thờ San Vitale ở Ravenna, Ý được đặc trưng bởi cấu trúc độc lập giống như xilo. Một ví dụ điển hình về các cánh buồm. Khi nhìn từ bên trong là nội thất của Hagia Sophia (Ayasofya) ở Istanbul. Đó cũng là một trong những cấu trúc Byzantine nổi tiếng nhất thế giới.

Kiến trúc Byzantine – Sự pha trộn giữa kiến trúc Đông Âu và Tây Âu

Hoàng đế La Mã Flavius ​​Justinianus không được sinh ra ở Rome. Mà tại Tauresium, Macedonia, thuộc Đông Âu vào khoảng năm 482. Nơi sinh ra của ông là một yếu tố chính khiến triều đại của Hoàng đế Kitô giáo. Điều này đã thay đổi hình dạng kiến ​​trúc vào giữa những năm 527 và 565. Justinian là một người cai trị Rome, nhưng ông lớn lên cùng với những người trong thế giới phương Đông. Ông lại là một nhà lãnh đạo Kitô giáo hợp nhất hai thế giới. Thế nên phương pháp xây dựng và chi tiết kiến ​​trúc được truyền qua lại giữa Đông – Tây. Các tòa nhà mà trước đó đã được xây dựng tương tự như ở Rome. Việc này đã mang nhiều ảnh hưởng địa phương và phương Đông hơn.

Justinian đã chiến thắng Đế chế La Mã phương Tây, nơi đã bị những người được gọi là “barbarian” tiếp quản. Và các truyền thống kiến ​​trúc phương Đông đã được đưa vào phương Tây. Một bức tranh khảm của Justinian tại Vương cung thánh đường San Vite ở Ravenna, Ý. Đây là một minh chứng cho ảnh hưởng của phong cách Byzantine đối với khu vực Ravenna. Nơi hiện nay vẫn là một trung tâm tuyệt vời của kiến ​​trúc Byzantine của Ý.

Nguồn: dkn.tv